Chiều ngày 12 tháng 4 năm 2024 tại trụ sở Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải đã làm việc với Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội về Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội đến năm 2035, chủ trì buổi họp:

Đồng chí Nguyễn Danh Huy - Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải;

Đồng chí Bùi Xuân Cường - Thành ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân Thành phố Hồ Chí Minh;

Đồng chí Dương Đức Tuấn - Thành ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân Thành phố Hà Nội;

Các Cơ quan đầu mối: Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội, Ban Quản lý Đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội.

Cùng sự tham gia của 70 đại biểu đến từ các cơ quan Trung ương, Sở ban ngành của Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội.

Hệ thống đường sắt đô thị là nền tảng thiết lập cấu trúc bền vững cho phát triển đô thị; là hệ thống giao thông huyết mạch của đô thị. Mọi quy hoạch phát triển đô thị phải gắn liền với hệ thống giao thông này. Hiện tại, Thành phố Hà Nội đã đưa vào khai thác Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông (tuyến 2A) và đang triển khai các tuyến đường sắt đô thị: Tuyến đường sắt đô thị thí điểm của thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội (tuyến 3.1); Tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo. Thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai các tuyến đường sắt đô thị: Tuyến số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) và Tuyến số 2 (Bến Thành - Tham Lương).

Đánh giá một cách sơ bộ thì việc triển khai các dự án đường sắt đô thị tại hai Thành phố lớn của cả nước vẫn chưa đáp ứng được mong mỏi của người dân, đặc biệt là về tiến độ, thời gian thực hiện. Ngày 28 tháng 02 năm 2023, Bộ Chính trị trong đó khẳng định mục tiêu: “Hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội (có tính kết nối với vùng Thủ đô) và Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2035”. Như vậy, cả hai thành phố sẽ chỉ còn khoảng hơn 11 năm nữa để có thể hoàn thành mục tiêu kể trên. Đây quả thật là một thách thức vô cùng to lớn nhưng cũng là cơ hội không nhỏ để hai Thành phố có thể nhìn nhận lại quá trình thực hiện, đúc rút những bài học thực tiễn ở mỗi Thành phố và thu nhận những kinh nghiệm ở các nước phát triển trên Thế giới để tìm ra lời giải cho định hướng phát triển hệ thống đường sắt đô thị trong tương lai cũng như đáp ứng nhiệm vụ hoàn thành mục tiêu của Bộ Chính trị. 

Nhằm cụ thể hóa mục tiêu theo Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị, trong thời gian vừa qua, hai Thành phố cũng đã có những nỗ lực và sự chuẩn bị nhất định, thông qua các hoạt động giữa hai Thành phố như tổ chức hội thảo, trao đổi thường kỳ giữa các bên và tham vấn ý kiến chuyên gia. Tựu chung, hai thành phố cũng đồng thuận cần phải giải quyết được các vấn đề hiện hữu cũng như hướng tới sự phát triển trong tương lai đối với hệ thống đường sắt đô thị ở các lĩnh vực gồm: 1) quy hoạch, 2) thu hồi đất; 3) nguồn vốn, 4) trình tự thủ tục đầu tư; 5) khung tiêu chuẩn- công nghệ-nội địa hóa; 6) Mô hình tổ chức- đào tạo nhân sự.

Để có góc nhìn cụ thể ở 02 Thành phố, Ông Nguyễn Cao Minh - Trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội và Ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đã trình bày dự thảo Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2035. Buổi họp đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các cơ quan chuyên môn từ các cấp Trung ương, Sở ban ngành của 02 Thành phố.

Kiến nghị:

1. Về nội dung: kiến nghị Bộ GTVT và 02 thành phố thống nhất theo hướng rút gọn: Nội dung và trình tự trình Đề án cho Bộ Chính trị; Nội dung và trình tự trình Nghị quyết cho Quốc hội.

2. Về tiến độ: quyết tâm thực hiện theo tiến độ đề ra tại Công văn số 2760/BGTVT-KHĐT ngày 15/3/2024 của Bộ GTVT (trên cơ sở nội dung và trình tự trình Đề án và Nghị quyết rút gọn; nguồn nhân lực; kinh phí).

3. Về tư vấn: Đề xuất phương án huy động, mời tổ chức tư vấn, chuyên gia chung để hỗ trợ xây dựng Đề án cho hai Thành phố (nghiên cứu nguồn kinh phí phù hợp).

4. Về học tập kinh nghiệm: đề xuất Bộ Giao thông vận tải, Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội cùng phối hợp tổ chức Đoàn đi học tập nước ngoài phục vụ nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về phát triển đường sắt đô thị để xây dựng Đề án.

5. Về tổ chức hội thảo: đề xuất Bộ Giao thông vận tải, Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội cùng phối hợp tổ chức các Hội thảo về Đề án.

6. Về Nhóm công tác chung: Kiến nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp các Bộ Kế hoạch Đầu tư, Bộ Tài Chính, Văn phòng Chính phủ, các cơ quan Trung Ương, 02 Thành phố để lập Nhóm công tác chung do Bộ Giao thông vận tải chủ trì, để thống nhất trước các nội dung cùng phối hợp, đôn đốc triển khai đảm bảo chất lượng, tiến độ trình Đề án.